Ekstraklasa S.A. jako liga zawodowa

Powstanie Ekstraklasy S.A. budzi wiele emocji. Mnożą się dyskusje na temat tego, czy nowy twór będzie kolejną nieudaną próbą ratowania polskiego futbolu, czy też można w nim upatrywać komórki, która dobrze sprawdzi się w profesjonalnych realiach wolnorynkowych istniejących w sporcie. Tymczasem w koszykówce funkcjonuje z sukcesami już kilka sezonów podobna liga zawodowa – PLK S.A. Warto zatem przyjrzeć się podstawom prawnym, w jakich powinna funkcjonować liga zawodowa.
Nowa ustawa o sporcie kwalifikowanym (ustawa o s.k.), która zacznie obowiązywać od 1 września 2005 r. powiela z niewielkimi modyfikacjami postanowienia ustawy o kulturze fizycznej, wprowadzone ostatnią nowelizacją tego aktu z dnia 15 kwietnia br., dotyczące ligi zawodowej. Nowością jest niewątpliwie podanie wprost w art. 3 ustawy o s.k. ustawowej definicji ligi zawodowej, zgodnie z którą jest ona formą współzawodnictwa sportowego organizowanego i prowadzonego na najwyższym lub kilku najwyższych poziomach rywalizacji w określonej dyscyplinie sportu.
Zgodnie z art. 15 ustawy o s.k. w dyscyplinie sportu, w której współzawodnictwo sportowe jest organizowane w formie rozgrywek ligowych, właściwy polski związek sportowy może utworzyć ligę zawodową, a w przypadku gdy ponad połowa klubów sportowych biorących udział na najwyższym szczeblu tych rozgrywek jest zorganizowana w formie spółek akcyjnych – związek jest do tego zobowiązany. Liga zawodowa musi być zarządzana przez odrębny podmiot od polskiego związku sportowego, działający w formie spółki z o.o. albo spółki akcyjnej. W skład ligi zawodowej w grach zespołowych mogą wchodzić jedynie kluby sportowe będące spółkami akcyjnymi i tylko wyjątkowo, na wniosek polskiego związku sportowego, minister właściwy do spraw kultury fizycznej i sportu może wyrazić zgodę na czasowy udział w lidze zawodowej klubów zorganizowanych w innej formie prawnej, wyznaczając jednocześnie bezwarunkowy termin do przekształcenia się w spółkę akcyjną. Wprowadzenie takiego zapisu ma na celu umożliwienie klubom sportowym łagodne i bezkolizyjne wypełnienie postanowień art. 77 ustawy o s.k., który nakłada na kluby sportowe obowiązek dostosowania swoich przepisów i form działania do postanowień nowej ustawy w ciągu 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
Zasady funkcjonowania ligi zawodowej są ustalane w umowie zawartej między właściwym polskim związkiem sportowym a spółką zarządzającą ligą zawodową, zatwierdzonej przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu. Ustawodawca wskazuje w art. 15 ust. 7 ustawy o s.k. minimalne uprawnienia przysługujące związkowi, które powinny znaleźć się w postanowieniach takiej umowy, w tym m.in. reprezentowanie danej dyscypliny sportu w międzynarodowych organizacjach, realizacja zadań związanych z drużynami narodowymi, prowadzenie postępowań dyscyplinarnych oraz udział w przychodach związanych z zarządzaniem ligą zawodową.