W środę, 22 czerwca 2021 r. na oficjalnej stronie Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu w Lozannie (CAS) pojawiła się informacja o zapadłym orzeczeniu ws skargi Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) przeciwko mistrzowi olimpijskiemu w pływaniu - Sun Yang oraz Światowej Federacji Pływackiej (FINA). Czego dotyczyła sprawa i jak się zakończyła? O tym w dzisiejszym wpisie.
Okoliczności sprawy. Postępowanie w ramach FINA.
W dniach 4-5 września 2018 r., w swoim domu, Sun Yang miał zostać poddany przez personel WADA kontroli dopingowej poza zawodami (tzw. out-of-competition doping control). Podczas kontroli doszło do zniszczenia próbek krwi i moczu pobranych od zawodnika, co było argumentowane przez przedstawicieli Sun Yang, brakiem uprawnień do przeprowadzenia kontroli przez kontrolerów oddelegowanych z WADA. Działanie to zostało potraktowane przez WADA jako naruszenie zasad antydopingowych w związku z czym wystąpiła o wszczęcie postępowania i nałożenia kary w ramach struktur organizacyjnych FINA na podstawie obowiązującego wówczas „FINA Doping Control Rules” (FINA DCR). Zawodnikowi zarzucono naruszenie pkt. 2.3 oraz 2.5. FINA DCR, zgodnie z którymi pogwałceniem zasad antydopingowych jest uchylenie się od pobrania próbki na potrzeby testów, albo manipulowanie kontrolą dopingową:
DC 2 ANTI-DOPING RULE VIOLATIONS
The purpose of DC 2 is to specify the circumstances and conduct which constitute anti-doping rule violations. Hearings in doping cases will proceed based on the assertion that one or more of these specific rules has been violated.
Athletes or other Persons shall be responsible for knowing what constitutes an anti-doping rule violation and the substances and methods which have been included on the Prohibited List.
The following constitute anti-doping rule violations:
DC 2.3 Evading, Refusing or Failing to Submit to SampleCollectionby an Athlete
Evading Samplecollection, or refusing or failing to submit to Sample collection without compelling justification after notification by a duly authorized Person.
DC 2.5 Tampering or Attempted Tampering with any part of Doping Control by an Athleteor Other Person
W toku postępowania przeprowadzonego przez FINA ustalono, że w toku kontroli, nie wszystkie kwestie proceduralne zostały prawidłowo przeprowadzone przez kontrolerów WADA, w efekcie czego Sun Yang swoim zachowaniem nie dopuścił się naruszenia przepisów antydopingowych FINA.
Pierwsze postępowanie przed CAS.
Z decyzją FINA nie zgodziła się WADA, w związku z czym złożono skargę do właściwego organu odwoławczego – CAS. Ten po rozpatrzeniu odwołania w składzie trzech arbitrów przyznał rację argumentom przedstawionym przez WADA i decyzją z lutego 2020 r. nałożył na Sun Yang’a karę zawieszenia (zakazu startów w zawodach sportowych) w zaostrzonym wymiarze 8 lat, z uwagi na fakt, że przedmiotowe naruszenia były drugim występkiem dopingowym Sun Yang’a. W 2014 r. nałożono bowiem na niego 3 miesięczne zawieszenie, za stosowanie substancji niedozwolonych.
Orzeczenie CAS zostało zaskarżone przez sportowca do Szwajcarskiego Trybunału Federalnego po ujawnieniu, że jeden z arbitrów biorących udział w wydaniu decyzji nie był osobą całkowicie bezstronną. Okazało się, że w swoich mediach społecznościowych publikował on wpisy o charakterze rasistowskim względem Chińskiej Republiki Ludowej. Zachowanie to Szwajcarski Trybunał Federalny uznał za niezgodne z zasadami proceduralnymi, wynikającymi z Kodeksu CAS[1], a dotyczącymi niezależności arbitrów. Jako przykłady można przytoczyć chociażby fragmenty przepisów R33 i R34 Kodeksu CAS:
R33 Independence and Qualifications of Arbitrators
Every arbitrator shall be and remain impartial and independent of the parties and shall immediately disclose any circumstances which may affect her/his independence with respect to any of the parties.
(…)
R34 Challenge
An arbitrator may be challenged if the circumstances give rise to legitimate doubts over her/his independence or over her/his impartiality. The challenge shall be brought within seven days after the ground for the challenge has become known.
(…)
Decyzją z grudnia 2020 r. Szwajcarski Trybunał Federalny uchylił orzeczenie CAS i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Drugie postępowanie przed CAS.
Ponowne rozpoznanie sprawy w przedmiocie wadliwej decyzji FINA odbyło się w drodze wideokonferencji w dniach 25-27 maja 2021 r. przed całkowicie nowym, 3-osobowym składem orzekającym. W swoim orzeczeniu Arbitrzy potwierdzili dotychczasowe ustalenia dokonane w trakcie pierwszego postępowania przed CAS, a tym samym przesądzili winę Sun Yang’a przejawiającą się w naruszeniu przepisów DC 2.3 i DC 2.5 FINA DCR. Jednocześnie złagodzono karę z 8 lat do 4 lat i 3 miesięcy (51 miesięcy) w związku z nowym brzmieniem FINA DCR, obowiązującym od 1 stycznia 2021 r. Zgodnie z jego pkt 10.9.1.1, w razie drugiego naruszenia dopingowego kara dla zawodnika powinna mieścić się w przedziale pomiędzy sumą kar za pierwsze i drugie przewinienie, a dwukrotnością kary za drugie przewinienie. Mając to na względzie i biorąc pod uwagę całość okoliczności związanych ze sprawą, arbitrzy zdecydowali się zatem na zastosowanie najniższego wymiaru kary.
Jednocześnie uznano, że kara powinna być liczona od dnia 28 lutego 2020 r., czyli od wydania orzeczenia w pierwszym postępowaniu przed CAS. Ma to wyjątkowe znaczenie, ponieważ o ile na start w Igrzyskach Olimpijskich w Tokio jest nieosiągalny, o tyle dzięki takiemu ukształtowaniu zawieszenia, chiński zawodnik będzie miał szansę wystartować w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, w 2024 r.
***
Sprawa Sun Yang jest znakomitym przykładem dla zobrazowania mechanizmów naprawczych i kontroli obowiązujących w sferze postępowań antydopingowych oraz procedurze odwoławczej organizowanej w ramach CAS. Z jednej strony działania WADA doprowadziły do weryfikacji błędnej decyzji dopingowej FINA stwierdzającej niewinność Sun Yang’a. Z drugiej, nie dochowano należytej staranności w zakresie bezstronności pierwszego składu orzekającego CAS, czego konsekwencją była interwencja Szwajcarskiego Trybunału Federalnego. Ostatecznie, niebudzący wątpliwości zespół arbitrów CAS stwierdził winę zawodnika przy czym zastosował możliwie najłagodniejszy wymiar kary.
[1] https://www.tas-cas.org/en/arbitration/code-procedural-rules.html; dostęp 23.06.2021 r.
