Zawodnicy uprawiający sport piłki nożnej w Polsce mogą posiadać status amatora lub zawodnika profesjonalnego. Pierwsze zdanie dzisiejszego artykułu to po prostu skopiowany przepis § 6 Uchwała nr VI/124 z dnia 14 lipca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie statusu zawodników oraz zasad zmian przynależności klubowej. W § 7 tejże uchwały znajdujemy legalną definicję zawodnika – amatora.
Zgodnie z § 7, za amatorów są uznani zawodnicy, którzy z tytułu uprawiania sportu piłki nożnej nie otrzymali wynagrodzenia, względnie innego świadczenia pieniężnego lub rzeczowego, innego niż zwrot rzeczywistych wydatków poniesionych w trakcie ich udziału w oficjalnych rozgrywkach organizowanych przez PZPN i/lub ligę zawodową. Koszty podróży, wyżywienia i zakwaterowania poniesione w związku z udziałem w meczu oraz wydatki na sprzęt piłkarski, ubezpieczenie i szkolenie mogą podlegać zwrotowi bez podważenia statusu amatora.
Identyczne brzmienie ma art. 2 Uchwały nr III/21 z dnia 26 lipca 2002 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej – ZASADY regulujące stosunki pomiędzy klubem sportowym a zawodnikiem o statusie amatora. Celem Uchwały nr III/21 – jest zgodnie z jej art. 1 – regulacja stosunków zachodzących pomiędzy klubem sportowym, a zawodnikiem o statusie amatora występującym w rozgrywkach piłkarskich organizowanych przez PZPN, związki piłki nożnej.
Na mocy art. 3 Uchwały nr III/21, ewidencję zawodników o statusie amatora prowadzą: 1) organ prowadzący rozgrywki Ekstraklasy w odniesieniu do zawodników uczestniczących w rozgrywkach Ekstraklasy; 2) PZPN w odniesieniu do zawodników uczestniczących w rozgrywkach I, II i III ligi oraz 3) związki piłki nożnej w odniesieniu do zawodników uczestniczących w rozgrywkach IV ligi i niższych klas.
Chęć uprawiania piłki nożnej oraz reprezentowania barw danego klubu zawodnik amator wyraża przez podpisanie karty zgłoszenia oraz podania o przyjęcie do klubu, które pozostaje w klubie, zaś jego kopia jest przekazywana do Wojewódzkiego Związku Piłki Nożnej, którego ten klub jest członkiem (art. 4 Uchwały nr III/21).
Zgodnie z § 9 ust. 1 Uchwały nr VI/124, wszyscy zawodnicy o statusie amatora, występujący w rozgrywkach Ekstraklasy, I, II lub III ligi oraz Ekstraligi oraz I ligi kobiet muszą posiadać deklaracje gry amatora. Tak kategorycznego obowiązku nie ma w stosunku do zawodników grających w rozgrywkach na szczeblu wojewódzkich ZPN, bowiem zgodnie z ust. 2, zawodnicy występujący w niższych niż III liga klasach rozgrywkowych, którzy nie są zawodnikami o statusie zawodnika profesjonalnego powinni posiadać deklarację gry amatora. Warto zwrócić uwagę jednak na ust. 3, w świetle którego związki piłki nożnej mogą wprowadzić obowiązek posiadania deklaracji gry amatora w klasach niższych niż III liga. Ta uchwała zawiera odesłania w zakresie amatorów do Uchwały nr III/21 z dnia 26 lipca 2002 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej – ZASADY regulujące stosunki pomiędzy klubem sportowym a zawodnikiem o statusie amatora.
W przypadku zgłoszenia do rozgrywek w niższej niż III liga klasie rozgrywkowej zawodnika,
który: nie posiada deklaracji gry amatora lub nie jest zawodnikiem o statusie zawodnika profesjonalnego lub rozegrał co najmniej jedno spotkanie w sezonie, w którym został zgłoszony, taki zawodnik powinien mieć podpisaną deklarację amatora (§ 9 ust. 5 Uchwały nr VI/124).
Zgodnie z ust. 6, w przypadku podpisania deklaracji gry amatora lub w przypadku zawodnika, o którym mowa w ust. 5, zawodnik jest zobowiązany do reprezentowania klubu do zakończenia danego sezonu rozgrywkowego. Zatem co do zasady musi skończyć sezon w tym klubie, nie mogąc jednocześnie podpisać deklaracji amatora z innym klubem. Wyjątki są zawarte w § 9 ust. 7 Uchwały nr VI/124, zgodnie z którym w trakcie sezonu, na podstawie zgodnego, pisemnego oświadczenia klubu i zawodnika, klub może zwolnić zawodnika z obowiązku reprezentowania klubu. W takiej sytuacji potwierdzenie w nowym klubie może nastąpić wyłącznie w okresach transferowych, z uwzględnieniem postanowień § 27 niniejszej uchwały. Tych postanowień jest sporo i nie ma tu czasu na omawianie każdego z nich z osobna. Polecam zajrzeć do Uchwały.
§ 16 ust. 1 tejże Uchwały, czyli Uchwały nr VI/124 z dnia 14 lipca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie statusu zawodników oraz zasad zmian przynależności klubowej stanowi, że zgłaszanie i potwierdzanie zawodników do klubu może nastąpić jedynie w przypadku spełnienia przez zawodnika następujących warunków:
- nie jest zgłoszony lub potwierdzony do innego klubu lub jest zwolniony z poprzedniego, z wyjątkiem sytuacji określonej w § 24, czyli przypadku sporu pomiędzy zainteresowanymi klubami co do wysokości ekwiwalentu. Wówczas zawodnik może być uprawniony do gry w klubie, a w decyzji ustalającej wysokość ekwiwalentu właściwy organ określa termin jej zapłaty, nie dłuższy niż 14 dni od dnia, kiedy decyzja stała się prawomocna. Brak realizacji zapłaty ekwiwalentu w określonym terminie powoduje natomiast automatyczne zweryfikowanie wyników meczów z udziałem zawodnika jako walkower 0:3 na niekorzyść drużyny klubu pozyskującego.
- uzyska pisemną zgodę rodziców lub opiekunów prawnych w przypadku, gdy nie ukończył 18 roku życia. Wzór pisemnej zgody stanowi załącznik nr 1 do niniejszej uchwały;
- zostanie zarejestrowany w systemie Extranet na podstawie właściwie wypełnionego formularza zgłoszeniowego. Wzór formularza zgłoszeniowego stanowi załącznik nr 2 do niniejszej uchwały.
Warunkiem potwierdzenia zawodnika do klubu Ekstraklasy, I lub II ligi jest przedstawienie kopii potwierdzenia dokonania opłaty na rzecz PZPN z tytułu zmiany przynależności klubowej zawodnika. Wymagane dokumenty Klub weryfikuje i przekazuje do właściwego Związku Piłki Nożnej celem potwierdzenia, na zasadach określonych przez ten Związek. Klub ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłowość informacji i danych osobowych podanych w złożonych dokumentach. Klub odstępujący jest zobowiązany do wydania oświadczenia o wygaśnięciu kontraktu lub deklaracji gry amatora z zawodnikiem w ciągu 3 dni od momentu złożenia pisemnego wniosku.
W przypadku braku oświadczenia klubu o wygaśnięciu kontraktu lub deklaracji gry amatoraz zawodnikiem, nie wydanego w terminie, wyrejestrowanie zawodnika może także nastąpić na podstawie decyzji podjętej przez organ związku piłki nożnej właściwego dla klubu pozyskującego, wydanej w oparciu o dokumenty posiadane przez ten organ. Klub odstępujący nie może uzależniać wydania oświadczenia o wygaśnięciu kontraktu lub deklaracji gry amatora od innych przesłanek niż obowiązujący kontrakt lub deklaracja gry amatora. Zmiana przynależności klubowej zawodnika, który nie jest związany kontraktem z klubem, nie może być uzależniona od zwolnienia z klubu odstępującego.
Prawomocna decyzja lub decyzja, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności właściwego organu związkowego stanowi podstawę dokonania potwierdzenia i uprawnienia zawodnika do klubu pozyskującego przez właściwy Związek, niezależnie od odmowy wydania wymaganych dokumentów przez klub odstępujący lub właściwy dla niego Związek, o ile pozyskujący klub dokona należnych opłat związanych z procesem wyrejestrowania i zarejestrowania zawodnika. Przepis ten stosuje się odpowiednio do zawodnika, który nie jest związany umową, w tym kontraktem o uprawianie piłki nożnej oraz zawodnika amatora, który nie złożył deklaracji na nowy sezon.
Zgodnie z § 18 Uchwały nr VI/124, klub pozyskujący zawodnika obowiązany jest przedłożyć do właściwego związku piłki nożnej dokumenty potwierdzające: 1) wyrejestrowanie z klubu odstępującego i informację o karach dyscyplinarnych; 2) zawarcie umowy transferowej, prawomocną decyzję lub decyzję, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności właściwego organu związkowego; bądź 3) oświadczenie klubu o wygaśnięciu kontraktu bądź deklaracji gry amatora;
Art. 8 Uchwały nr III/21 z dnia 26 lipca 2002 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej – ZASADY regulujące stosunki pomiędzy klubem sportowym a zawodnikiem o statusie amatora stanowi, iż w stosunku do zawodnika o statusie amatora, który w trakcie sezonu piłkarskiego opuści samowolnie klub, w którym uprawia dobrowolnie sport piłki nożnej, zastosowana będzie automatycznie 12-miesięczna karencja. W trakcie trwania karencji zawodnik nie może brać udziału w rozgrywkach mistrzowskich w kraju i za granicą. Okresu odbywania kary dyskwalifikacji oraz niezbędnego czasu na leczenie kontuzji przez zawodnika o statusie amatora nie wlicza się do okresu 12 miesięcznej karencji.
Zgodnie z art. 9 i 10 Uchwały nr III/21, klub odstępujący zawodnika amatora w trakcie trwania sezonu piłkarskiego w okresie przewidzianym na dokonywanie zmian przynależności klubowej może żądać od klubu, do którego zawodnik przechodzi, ekwiwalentu za wyszkolenie piłkarza. W przypadku, gdy zawodnik o statusie amatora, przechodzi po zakończeniu sezonu piłkarskiego do innego klubu, tenże klub powinien zapłacić poprzedniemu klubowi kwotę ekwiwalentu za wyszkolenie piłkarza, chyba, że właściwe przepisy stanowią inaczej.
I na koniec o Uchwale nr I/9 z 28 stycznia 2019 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie opłaty ryczałtowej dla klubu odstępującego zawodnika. Takie opłaty przysługują wówczas, gdy klubowi odstępującemu nie przysługuje ekwiwalent za wyszkolenie zawodnika, który zmienia przynależność klubową jako zawodnik wolny, przed zakończeniem roku w którym kończy 28 rok życia. Wtedy klub pozyskujący zobowiązany jest do wniesienia na rzecz klubu odstępującego opłaty ryczałtowej w wysokości uzależnionej od klasy rozgrywkowej w której występuje pierwsza drużyna klubu pozyskującego wg zasad określonych w tejże Uchwale.
