Zacznijmy od definicji samoistnej czerwonej kartki. Czerwona kartka oznacza wykluczenie z boiska, a żółta – napomnienie. To wynika z Przepisów Gry w Piłkę Nożną (dalej: Przepisy Gry) tworzonych przez IFAB. W nich znajdujemy pojęcie bezpośredniej czerwonej kartki, tzn. takiej, która nie jest efektem otrzymania przez zawodnika drugiego napomnienia (żółtej kartki), a w konsekwencji wykluczenia. Zgodnie z tymi postanowieniami bezpośrednia czerwona kartka to taka, która nie dotyczy drugiego napomnienia.
Czerwoną kartką można też ukarać zawodnika, który ma „na koncie” już żółtą kartkę, jeśli przewinienie będzie na czerwoną kartkę samoistną (bezpośrednią). Ukaranie czerwoną kartką może również rodzić konsekwencje dyscyplinarne zgodnie z przepisami dyscyplinarnymi w piłce nożnej, a w przypadku rozgrywek w Polsce – przepisami Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN (dalej: RD PZPN).
Czerwona i żółta kartka to zgodnie z Przepisami, a dokładnie artykułem 3.6 Przepisów Gry – Sankcje Dyscyplinarne jakimi dysponuje Sędzia. Przepisy art. 12 są zresztą również napomnieniom i wykluczeniom dedykowane i zawierają odpowiednie regulacje, ale to dla zainteresowanych. My skoncentrujemy się na przepisach RD PZPN.
W przypadku czerwonej kartki konsekwencje mogą być łagodniejsze czyli może skończyć się bowiem na jedynie na pauzie na dwa mecze, może nawet tylko na jeden, ale mogą być „twardsze”.
Jakie przewinienia mieszczą się w kategorii naruszeń Przepisów, z które zawodnik zostaje wykluczony w wyniku samoistnej czerwonej kartki?
Są to:
- poważny, rażący faul (czy atak nierozważny);
- gwałtowne, agresywne zachowanie, gryzienie lub plucie na inną osobę;
- podejmowanie ordynarnego, obelżywego lub obraźliwego działania/ń.
Teraz z kolei pora na naruszenia Przepisów Gry, na podstawie RD PZPN. I tu z pomocą przychodzi art. 57 RD PZPN o tytule „Naruszenie Art. 12 Przepisów Gry”. Zgodnie z §1. zawodnik oraz osoba uprawniona do przebywania na ławce rezerwowych w trakcie zawodów otrzymuje odpowiednio napomnienie (żółtą kartkę) lub wykluczenie (czerwoną kartkę) w przypadku popełnienia przewinień, wskazanych w Art. 12 Przepisów Gry.
Na tej podstawie przewinienia z Przepisów Gry są przewinieniami zgodnie z RD PZPN. Mieszczą się też w kategorii odpowiedzialności dyscyplinarnej definiowanej przez Ustawę o Sporcie. To w kontekście prób ewentualnego podważania piłkarskich regulacji dyscyplinarnych, a w tym przypadku naruszeń przepisów gry w kontekście przepisów powszechnie obowiązujących i ewentualnego zaskarżenia decyzji po wyczerpaniu piłkarskich instancji do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu przy Polskim Komitecie Olimpijskim.
My dzisiaj koncentrujemy się na wykluczeniu zawodnika w wyniku otrzymania samoistnej czerwonej kartki, a nie wykluczeniu innej osoby. Tę kwestię reguluje art. 61 RD PZPN, a kwestię wykluczeni innych osób – art. 62. Nota bene niedawna Uchwała Zarządu PZPN nowelizująca RD i z niej wynika że PZPN i Wojewódzkie Związki Piłki Nożnej będą tworzyć rejestry osób ukaranych wykluczeniami na podstawie art. 62 RD PZPN, czyli innych niż zawodnicy, ale wracając do tematu, to w art. 61 RD PZPN mamy ciekawy sposób potraktowania wykluczenia zawodnika w wyniku otrzymania samoistnej czerwonej kartki.
Zasada ogólna wyrażona została w art. 61 §1 RD PZPN, ale już od razu w tym przepisie mamy potencjalne wyjątki. Przepis brzmi następująco: Z zastrzeżeniem § 2 i §3 niniejszego artykułu zawodnikowi, który w czasie zawodów mistrzowskich Ekstraklasy, innych zawodów mistrzowskich lub zawodów pucharowych został wykluczony z gry w wyniku samoistnej czerwonej kartki, wymierza się automatycznie karę dwóch meczów dyskwalifikacji.
Zasada ogólna – kara dwóch meczów dyskwalifikacji. Jest to też kara z automatu. Nie można się od niej odwołać. Nie może być ona również zawieszona czy darowana, zgodnie z art. 63 §7: Bieg kar, polegający na automatycznej dyskwalifikacji w wymiarze określonym liczbą meczów, rozpoczyna się od meczu następującego po udzieleniu ostrzeżenia (żółtej kartki) lub wykluczenia (czerwonej kartki). Od kar tych nie można wnieść odwołania. Kary te nie mogą być zmniejszone, zawieszone lub darowane.
Dwie grupy wyjątków:
- zaostrzające przepisy - art. 61 §2.1, §2.2 i §2.3 RD PZPN.
- łagodniejsze kary - art. 61 §3 RD PZPN.
I tak zgodnie, z §2.1. Jeżeli przewinienie, za które zawodnik został wykluczony z gry w wyniku samoistnej czerwonej kartki polegało na:
1) naruszeniu nietykalności cielesnej, znieważeniu lub zniesławieniu,
2) innym, wysoce niesportowym zachowaniu przed, w czasie meczu lub bezpośrednio po nim,
- po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego wymierza się karę dyskwalifikacji, w wymiarze nie niższym niż 3 mecze albo karę dyskwalifikacji czasowej.
Zasady związane z wymierzaniem i odbywaniem kar dyskwalifikacji zostały uregulowane w art. art. 19, 20 i 21 RD PZPN.
W §2.2. mamy kwalifikowaną formę przewinienia: Jeżeli przewinienie, za które zawodnik został wykluczony z gry w wyniku samoistnej czerwonej kartki polegało na naruszeniu nietykalności cielesnej, znieważeniu lub zniesławieniu sędziego – po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego wymierza się karę dyskwalifikacji w wymiarze nie niższym niż 5 meczów.
W §2.3. także uregulowana została kwalifikowana forma przewinienia, ale z jeszcze surowszą karą: Jeżeli przewinienie, za które zawodnik został wykluczony z gry w wyniku samoistnej czerwonej kartki polegało na rażącym naruszeniu nietykalności cielesnej sędziego – po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego wymierza się karę dyskwalifikacji w wymiarze nie niższym niż 1 rok.
Kiedy zawodnik zostaje ukarany karą dyskwalifikacji w wymiarze jednego meczu? (uwaga: tu też „automat” i postanowienia art. 63 §7 RD PZPN znajdują zastosowanie:
- 3. Jeżeli przewinienie, za które zawodnik został wykluczony z gry w wyniku samoistnej czerwonej kartki polegało na:
1) pozbawieniu realnej szansy zdobycia bramki przez przeciwnika poruszającego się w kierunku bramki ukaranego zawodnika, za które to przewinienie podyktowano rzut karny lub rzut wolny,
2) pozbawieniu drużyny przeciwnika bramki lub realnej szansy na jej zdobycie, poprzez zagranie piłki ręką, przy czym zagrywającym nie był bramkarz we własnym polu karnym,
3) pozbawieniu drużyny przeciwnika realnej szansy zdobycia bramki poprzez zachowanie bramkarza, polegające na zatrzymaniu piłki ręką poza własnym polem karnym,
- wymierza się automatycznie karę dyskwalifikacji w wymiarze jednego meczu.
Na koniec warto sięgnąć do postanowień §4.:
Zawodnik, którego sędzia wykluczył z gry w wyniku samoistnej czerwonej kartki jest automatycznie zawieszony w prawach zawodnika i do czasu orzeczenia kary nie może brać udziału w rozgrywkach, w których został wykluczony, a w przypadku, o którym mowa w § 2 również w innych rozgrywkach.
Tu mowa o zakazie gry zawodnika od chwili wykluczenia do chwili orzeczenia kary i zakaz gry w rozgrywkach, w których zawodnik otrzymał wykluczenie, z zastrzeżeniem, że popełnienie przewinienia względem sędziego skutkuje z mocy prawa, czyli postanowień Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN – zakazem gry także w innych rozgrywkach.
