Pod koniec ubiegłego roku – dokładnie 31 grudnia 2014 r – weszły w życie przepisy nowelizujące ustawę prawo upadłościowe i naprawcze. Zmiana dotyczyła tzw. upadłości konsumenckiej czyli postępowania upadłościowego osób nieprowadzących działalności gospodarczej, które to na celu umożliwienie zawarcia przez niewypłacalnych konsumentów układu z wierzycielami.
Przede wszystkim należy stwierdzić, że upadłość konsumencka jest możliwa do wykorzystana przez konsumenta tylko w sytuacji jego niewypłacalności tj. gdy nie jest on w stanie ponosić ciężaru wymagalnych już zobowiązań. W związku z powyższym upadłości konsumenckiej przypisuje się dwie przeciwległe funkcje, które powinny być odpowiednio wyważone.
Z jednej strony przepisy ustawy prawo upadłościowe i naprawcze dotyczące upadłości konsumenckiej mają na celu umożliwienie umorzenia całości lub części długów konsumenta wobec jego wierzycieli. W tym przypadku mamy do czynienia z tzw. funkcją oddłużeniową. Natomiast w opozycji do powyższego w dalszym ciągu pozostaje interes samych wierzycieli, którym przysługuje roszczenie wobec danego konsumenta. Z tego względu drugą, równie ważną funkcją upadłości konsumenckiej jest windykacja, która ma doprowadzić do odzyskania wszelkich należności od niewypłacalnej osoby.
Paradoksalnie mimo tego, że obie wskazane funkcje chronią dwa przeciwne interesy – niewypłacalnego konsumenta i wierzycieli – to odpowiednio zrównoważone postępowanie upadłościowe osób nieprowadzących działalności gospodarczej może być jednocześnie korzystne dla wszystkich stron. Należy bowiem zwrócić uwagę, że z jednej strony konsument może uporządkować swoje zobowiązania, co ma pozwolić mu na polepszenie swojej sytuacji. Jednak z drugiej strony dla wierzycieli upadłość konsumencka może okazać się jedyną (lub najlepszą) szansą na odzyskanie chociażby części swoich należności.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej niesie za sobą poważne zmiany w sytuacji prawnej konsumenta i jego majątku. Przede wszystkim jego mienie staje się tzw. masą upadłości, którą zarządza syndyk. Stanowi to poważne ograniczenie wolności konsumenta w rozporządzaniu składnikami tego majątku – będzie on mógł tylko zawierać drobne umowy życia codziennego. Z powyższym wiąże się również obowiązek ujawnienia syndykowi wszelkich informacji, dokumentacji, rozliczeń, ksiąg rachunkowych, które dotyczą masy upadłości.
Rolą syndyka w pierwszej kolejności jest sporządzenie inwentaryzacji majątku dłużnika i przystąpienie do sprzedaży jego składników (oczywiście z wyłączeniem przedmiotów pierwszej potrzeby). Co bardzo ważne, wraz z ogłoszeniem upadłości wszelkie pieniężne i niepieniężne zobowiązania konsumenta stają się wymagalne.
Warto zaznaczyć, że nie bez znaczenia z punktu widzenia upadłości konsumenckiej jest również sama postawa upadłego Dla przykładu należy wskazać, że gdyby ten bez ważniej przyczyny zwolnij się z pracy Sąd może zdecydować o umorzeniu postępowania uznając, ze konsument działa na niekorzyść wierzycieli.
W kolejnych wpisach postaram się przedstawić m.in. przesłanki uzasadniające złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jego oddalenie przez sąd oraz inne istotne zagadnienia związane z tą tematyką.
